Rüçhan hakkı kelime anlamı olarak öncelik hakkı, ilk hak sahibi gibi anlamlara gelmektedir. Bir şirket, bedelli sermaye artırımı kararı alır ise ilk alım hakkı rüçhan sahiplerine verilir. Fakat bu hakkı elinde bulunduran kişiler haklarından feragat etme hakkına da sahiptirler. Yasal usuller yerine getirilerek bu haklarını ikinci kişilere devredebilirler.
Şirkette hisse sahibi olan kişiler bu haklarını devrettiklerinde mevcut ortaklık oranlarında azalma yaşarlar. Kimi zaman bu azalmanın yaşanmasını istedikleri için kendi hisselerinden vazgeçerler. Ve haklarının devrini gerçekleştirirler.
Her şirketin belirli sermayeleri vardır. Bu sermaye, ortaklar arasında herkesin hakkı kadar pay edilir. Dağıtılan bu paylar sonrasında değerli belgeler verilir. Bu belgelere pay senedi denilmektedir. Bazı dönemlerde şirketler finansal sıkıntılardan kurtulmak, satış hacimlerini büyütmek, yatırım yapmak ve sermaye artırmak için bedelli sermaye artırımı yoluna giderler. Bu karar neticesinde şirketin finansal gücü artarken, pay sahiplerinin sayısı da artar.
Rüçhan Hakkı Ne Demek? Rüçhan Nedir? Rüçhan Hakkı Hukuk Niteliği
Şirketlerin bedelli sermaye artırımı kararı sonrası pay sahiplerinin sayısının artması payların dağıtımını da etkiler. Bir şirket, bedelli sermaye artırımı kararı aldığında ilk alım hakkı rüçhan sahiplerine verilmelidir. Her pay sahibine tekrardan ne kadar pay senedi dağıtılacağının hesap edilmesi gerekiyor. Tam da bu noktada rüçhan hesaplama işlemleri çözüm olarak şirketlerin yardımına koşuyor.
Bedelli sermaye artırımı kararı sonrası yeni ve taze hisseler ortaya çıkar. Her sermaye ortağı bu hisselerden pay oranları kadar satın alabilirler. Satın almak istemeyen pay sahipleri ise hisselerini borsa üzerinden satışa sunabilirler. Ya da rüçhan hukuk alanında kullanarak bir diğer kişilere devredebilirler. Bu haklarını kullandıklarında ve satış gerçekleştirdiklerinde kendi pay hakları azalır ve şirketteki pay senetleri düşer.
Rüçhan Hakkı Nasıl Kullanılır? Rüçhan Hakkı Kullanılmazsa Ne Olur?
Bir şirketin sermaye ortaklarına rüçhan hakkı kullanma otomatik olarak tanımlanır. Şirket sermayesindeki paylarının miktarına göre de bu haklarının kullanım oranı belirlenir. Bir oy ile ya da söz hakkı ile bu hakkın elde edilmesi söz konusu değildir. Tamamen şirketin bedelli sermaye artırımı kararı sonrası alınan pay senedi ve yapılan sermaye katkısı ile bu hak elde edilir.
Şirket ortakları, belirlenen yeni paylardan rüçhan hakları sayesinde pay alabilme haklarına sahiptirler. Fakat bedelli sermaye artırımı kararı ile doğacak yeni paylardan istemezler ise alamama haklarına da sahiptirler. Kendilerine düşen payları rüçhan hakkı kupon pazarı çözüm yoluna giderek satabilirler. Bu pazarda bulunan hisseler “R” harfi ile simgelenir. Bu kod bir kişinin kendi ruçhan hakkından kaynaklı hisselerini sattığını gösterir. Bu hakların kullanımı için kişilere 15 ila 60 gün arasında bir süre tanınır.
Türk Ticaret Kanunu maddeleri sayesinde sermaye ortaklarının hakları yasa ile koruma altına alınmaktadır. Sermaye ortakları, bu yasa güvencesi ile haklarını kullanabilirler.
Rüçhan Hakkı Kullanılmazsa Ne Olur? Rüçhan Hakkı Nasıl Satılır?
Bir şirketten bedelli sermaye artırımı sayesinde aldığınız pay hakkını satma hakkınız da vardır. Bu satışlar borsa üzerinden gerçekleştirilmektedir. Zaten hisse olarak adlandırıldığında akıllara direkt olarak borsa işlemleri gelmektedir.
Borsa işlemlerini yürüttüğünüz aracı kurum üzerinden sahip olduğunuz ruçhan hakkını kolaylıkla satabilirsiniz. Bunun için aracı kurumunuzun mobil uygulamasına veya mobil şubesine giriş yapın. Ardından portföyüm bölümüne gelin. Bu bölümü açtığınızda sahip olduğunuz rüçhan hisse senedi ibrazına gerek olup olmadığını da göreceksiniz.
Bu alanda tıpkı borsada hisse senedi alıp satmak gibi düşünerek satmak istediğiniz hisse senetlerinin sat emri vereceksiniz. Yine aynı mantık ile eğer portföyünüz içerisinde satmak istediğiniz haklarınızı göremiyor iseniz aracı kurumunuz ile iletişime geçerek gerekli bilgiyi almanız gerekir.
Rüçhan nasıl alınır sorusunu da bu yolla daha fazla açıklamış oluyoruz. Yine aynı mantık ile hisse senedi satın alır gibi bu hisseleri daha iyi koşullarda satın alabilirsiniz. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi bu hisselerin kodu olarak “R” harfi ile kabul belirlenir.
