Devalüasyon nedir? Devalüasyon neden yapılır? Şu an devalüasyon mu oluyor? Tüm bu sorular TL’nin dolar ve euro karşısında değer kaybetmesinin ardından sorulmaya başlandı. Pazar gecesi, Asya piyasalarının açılmasıyla beraber Türk Lirası dünya piyasasında %15 e varan bir değer kaybı yaşadı. Bu değer kaybının ardından sosyal medya üzerinden birçok soru yöneltildi ve araştırıldı. Twitter da #devalüasyon etiketi trend topic olarak gündeme taşındı.
Devalüasyon nedir kısaca açıklayacak olursak; sabit kur rejiminin uygulandığı dönemlerde hükümet kararıyla yerel para biriminin değer kaybettirilmesidir. Serbest kur piyasasına sahip ve dalgalı kur rejiminin yaşandığı ülkelerde görülmemektedir. Orada paranın değer kaybından bahsedilebilir.
Sabit kur rejimine sahip piyasalarda merkez bankası doların hangi seviyeden işlem göreceğini belirler ve açıklar. Piyasalar Mart ayında, Nisan ayında veya Mayıs ayında doların değerini önceden bilir ve ona göre işlem yapar. Belirlenen süre boyunca da dolar o seviyeden işlem görür. Buna benzer bir uygulama Türkiye’de 1999 yılında uygulanmıştı. Ardından yaşanan kriz nedeniyle de Türk Lirası devalüe oldu.
Bu İçerikte Neler Var ?
Devalüasyon Nedir? Türkiye’de Devalüasyon Olur mu?
Türkiye piyasası serbest bir piyasa olarak işlem görmeye başladı. Yani dolar, euro, altın veya diğer yatırım araçları arz ve talebe göre değer kazanıyor veya kaybediyor. Bu nedenle şuan Türkiye’de devalüasyon mu oluyor sorusuna verilecek cevap hayırdır. Şuan Türkiye’de yaşanan olay Türk Lirası’nın değer kaybetmesidir.
Açıklamada da belirttiğimiz gibi devalüasyonun meydana gelmesi için sabit bir kur rejimine sahip olunması gerekiyor. Türkiye sabit kur rejimine sahip olduğu 99’lu dönemlerde büyük bir kriz yaşamıştı. Bunun sonucu olarak da TL devalüe olmuştu. Fakat günümüzde dalgalı bir kur rejimine sahip olan piyasamızda Türk Lirası’nın dolar euro karşısındaki durumunun teknik olarak karşılığı değer kaybıdır.
Devalüasyon Neden Yapılır?
Devalüasyon nedir kısaca açıklamıştık. Tekrar açıklamak gerekirse; bir ülkenin para biriminin diğer ülke para birimleri karşısında değer kaybı yaşamasına devalüasyon denir. Devlet böyle durumlarda kendi isteğiyle ve çabasıyla parasının değerini düşürmektedir. İşte değer devlet bu şekilde kendi para biriminin değerini düşürürse parasını devalüe etmiş oluyor. Devalüe oranı ise paranın değerini kaybetmesiyle orantılıdır. Bu oran ülkenin ekonomisinin seyrini değiştirmede etkili rol oynamaktadır.
Yapılan devalüasyon sonunda etkiler ilk önce kurlarda görülmeye başlar. Euro dolar ve altın yükselişe geçerek TL karşısında değer kazanır. İç piyasasının ve dış piyasanın alım güçlerinde değişmeler meydana gelir. Bu durumda ihracat ve ithalatta devalüasyon etkileri yavaş yavaş görülmeye başlanır. Ülkenin para birimi değer kaybettiği için ithal ürünler daha pahalı şekilde ülkeye girer. İhracat ise daha düşük fiyatlarla gerçekleşir. Bunların sonucunda da enflasyonda artış görülür.
İç piyasada alım gücü düşmeye başlar. Bu durum ekonominin yavaşlamasıyla sonuçlanır. Cari açık git gide artar. Tüm bu durumların sonucunda yüksek faizler piyasaya yansıtılmaya başlar.
Türkiye’de Devalüasyon En Son Ne Zaman Oldu?
Türkiye geçmişinde ve yakın gelecekte birçok kriz atlatmış bir ekonomiye sahiptir. Bu krizler arasında birçok devalüasyon da gerçekleşmiştir. Türkiye’de gerçekleşen ilk devalüasyon ise 1946 yılındadır. Yapılış amacı ise I.Dünya Savaşı sonrası kötüye giden ekonomiyi düzeltmeye çalışmaktır. Yapılan devalüasyon ile dış ticarette bir denge oluşturulmaya çalışılmıştır.
Türkiye’de son devalüasyon 2001 yılında yapıldı. Sabit kur rejimine sahip piyasaya sahip Türkiye, merkez bankasının aldığı karar ile serbest piyasaya geçiş yaptı. Dalgalı kurlara sahip bu piyasa nedeniyle de devalüasyon gerçekleşti. O günlerde de halk devalüasyon nedir sorusunu araştırmaya başlamıştı.
Türkiye Devalüasyon Tarihleri Nelerdir?
Türkiye ekonomisi birçok kriz ve devalüasyon geçirmiş bir ekonomidir. Türkiye kurulduğu günden günümüzde birçok ekonomik sıkıntıyla mücadele etmek zorunda kalmıştır. Türkiye’de yaşayanlar devalüasyon nedir nasıl olur ilk kez 1946 yılında tanışmıştır. Bu tarihten sonra yaşanan ekonomik sıkıntıların da ardı arkası kesilmedi. 1946 yılından sonra yaşanan devalüasyonların tarihleri şunlardır;
- 1946
- 1958
- 1970
- 1980
- 1994
- 2001
https://www.youtube.com/watch?v=AuQ2FMk2_1o
Bu tarihler dışında Türk Lirası birçok kriz zamanı yaşamış ve dolar euro karşısında değer kaybı yaşamıştır. Günümüzde de maalesef bu değer kaybı devam etmektedir. Son gelişmeler sonrasında Türk Lirası diğer para birimleri karşısında %15 değer kaybederek gündeme oturmuş durumda. Birçok siyasi ve ekonomist bu konu hakkında açıklamalarda bulundu. Türk Lirası’nın değer kaybetmesinin etkilerine dair uyarılar yapıldı. Altın ne zaman almak gerekir soruları da sorulmaya başlandı. Konuyla alakalı olarak ilgili yazımızı linke tıklayarak ulaşabilirsiniz.
