Ekonomi nedir, ne işe yarar sorusunun cevabı özellikle ekonomiyi inceleyen bilim dilim dalı olan İİBF bölümlerinin ana hatlarını oluşturmaktadır. Gündelik hayatta birçok kez kullandığımız bu kelimenin geniş olarak neleri kapsadığı birçok kişi tarafından bilinmemektedir. Basit bir kelime gibi duran ekonomi kelimesi aslında hayatımızın birçok alanını yönlendirmektedir.
Peki ekonomi nedir? Ekonomi biliminin insanlığın ilk var olduğu zamanlardan beri varlığını sürdürmektedir. Ticaretin, mal alıp vermenin, bireysel bütçe hesabının yapıldığı her yerde bu terime rastlamak mümkündür. Hayatın büyük bir bölümünü oluşturan bu terime gelin yakından bakalım.
Bu İçerikte Neler Var ?
Ekonomi Ne Demek?
Ekonomi nedir? Ekonomi kelimesinin iktisat terimi olarak kısaca anlamı; kıt kaynaklarla, sınırsız insan ihtiyaçlarını karşılama bilimi olarak açıklanmaktadır. İnsanları ilgilendirmesi başta olmak üzere bir sosyal bilim olarak kategorize edilmektedir. Bu bilimin incelediği başlıca konular arasında;
- Üretim
- Tüketim
- Paylaşım
- Gelir
- Kalkınma
- Büyüme gibi toplumu ilgilendiren önemli noktalar yer almaktadır.
Ekonomi nedir sorusun karşılık ekonominin aslında bir tercih bilimi olarak da adlandırabileceğini söyleyebiliriz. Çünkü insanlar, kıt ve farklı türdeki kaynaklar arasında tercih yapmak zorunda kalırlar. İlk çağlardan beri bu durum bu şekilde olmuştur. İnsanlar sürekli olarak onlara sunulan kaynaklar arasından kendilerine en uygunu bulmak ve kullanmak istemiştir. Veya kıt kaynaklar nedeniyle kullanmak zorunda kalmıştır.
İlk çağlardaki ekonomik duruma bakıldığında trampa ekonomisi denilen takas uygulanmaktaydı. Bu uygulamada bir malın değeri bir başka malın değeri ile kıyaslanır ve buna göre bir alışveriş gerçekleştirildi. Bu alışveriş insanların ihtiyaçları doğrusunda gerçekleştiğinden, ilk tanışılan ekonomi terimlerinin;
- İhtiyaç
- Fayda Sağlamak
- Değer Yaratmak
- Fiyat olduğu anlaşılmaktadır.
Bu terim öylesine geniş bir yelpazeye sahiptir ki ilk üreticiden son alıcıya kadar büyük bir ağın tanımlayıcısıdır. Bireyleri bireylere, bireyleri şirketlere, şirketleri ülkelere bağlayan ve giderek büyüyen bir etkileşim şeklidir. Bu açıdan bakıldığında etkili bir yönetimle yönetilen şirket ülke ekonomisine direkt olarak etki edecektir.
Ekonomi birçok farklı alt dalı olan geniş bir bilimdir. Ev ekonomisin, kişisel ekonomiyi, şirket ekonomisini, ülke ekonomisini tek bir çatı altında toplamak mümkün değildir. Fakat temel mantık hepsinde aynıdır. Kısıtlı olarak sunulan imkanları en verimli şekilde kullanarak geçinmeye çalışmaktadır. Üretim hacmini artırarak o kısıtlı imkanları çeşitlendirmeye ve kullanım ömrünü uzatma biçimdir.
İktisadi olarak karşımıza çıkan başlıca ekonomi modelleri; makro ekonomi, mikro ekonomi, liberal ekonomi, kapalı ekonomi ve karma ekonomi modelidir. Bu konular ne anlama geliyor? Temel olarak hangi noktaları ele alıyor? Yakından inceleyerek bu soruların cevaplarını arayalım.
1- Makro Ekonomi Nedir?
Makro ekonomi nedir? Ne anlama gelir? Ekonomi sözcüğü “oikia” ve “nomos” söz öbeklerinden gelen bir terimdir. Bir bilim olduğunu söylediğimiz ekonominin ana alt dallarından birisi makro ekonomidir. Bu ekonomi modeli;
- Toplam Tüketim
- Toplam Üretim
- Toplam Tasarruf
- Toplam Yatırım
- Toplam Gelir (Milli Gelir)
- İstihdam gibi ekonominin büyük başlıklarını incelemektedir.
Bu konular üzerine çalışmaların yürütüldüğü, çözümlerin arandığı, çıkarımlarda bulunulduğu makro ekonomide, ekonomi bir bütün olarak incelenir. İşsizlik, enflasyon, gelir dağılımı, üretim ve tüketim gibi konular ana inceleme konularıdır.
2- Mikro Ekonomi Nedir?
Mikro ekonomi nedir? İsminden de anlaşılacağı üzere ekonominin daha mikro yani küçük boyutlarını ele alır. Birey ve firma odaklı davranışlar üzerine yoğunlaşan bir çalışma mantığı vardır. Tüketiciler, endüstriyel ve firmalar üzerinden ekonomiyi ele alır ve inceler. Genel olarak;
- Ne üretilecek?
- Nasıl üretilecek?
- Kim için üretilecek?
- Ürünün üretim, dağılım, bölüşüm aşamalarında etkinlik planı var mı bu konuları ele alır.
Bu açıdan bakıldığında karar birimi olarak görülen tüketicilerin ve firmaların etkinlikleri analiz edilir. Piyasada nasıl bir tutum sergiledikleri, aldıkları kararlar ve uygulamalar incelenir. Ekonomiyi bireyin gözünden incelemeye çalışır. Bu çalışmalar makro ekonominin de temelini oluşturmak için önemli veriler sağlar.
3- Liberal Ekonomi Nedir?
Peki bu sürekli duyduğumuz liberal ekonomi nedir, ne anlama gelir? Ekonomik liberalizm olarak da bilinen bu ekonomi alanı temelde bireysel finansal özgürlük anlayışını benimsemektedir. Bu ekonomi modelinin mottosu olarak “ bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler” cümlesi kullanılmaktadır. Ekonomi modelinin düşüncesini anlamak için bu cümleyi akılda tutmanız etkili olacaktır.
Liberal ekonomide esas olarak birey merkeze alır. Devletin ekonomideki etkisini ortadan kaldırmak veya en az müdahale edebilme seviyesine çekmek amaçlanır. Özel mülkiyet ve özel girişimler desteklenir ve tüm ekonomik kararlar birey gözetilerek alınır. Felsefe görüşleri ile de desteklenerek ortaya çıkan bu görüş gerçek hayatta karşılık bularak geliştirilmektedir.
4- Kapalı Ekonomi Nedir?
Kapalı ekonomi nedir diye sorduğumuzda isminden de kendini ekonomiye kapatmış bir piyasa olarak anlayabilirsiniz. Ama bu ekonomi sistemi kendini ekonomiye değil ticarete kapatmıştır. Dış ve iç bağlantı kurma ihtiyacı duymaz. Tüm ihtiyaçların kendisi tarafından karşılandığını ve üretebildiğini iddia eder.
Bu iddiası nedeniyle kapalı ekonomiyi benimseyen piyasalar ticarete de gerek duymazlar. Eğer tam kapalı bir ekonomiden bahsediyorsak ne ithalat ne de ihracat söz konusudur. Bu piyasa tamamen kendi yağında kavrulmaktadır. İzolasyoncu veya inatçı ekonomi olarak da adlandırılmaktadır.
5- Karma Ekonomi Nedir?
Karma ekonomi nedir, nasıl işler? Karma ekonomi sistemi isminden anlaşılacağı üzere birçok sistemin harman edilmesi ile meydana gelmiştir. Bu karma düzeni nedeniyle tek bir tanım ile karma ekonomi sistemini açıklamak mümkün değildir. Serbest piyasalar, özel teşebbüsler, devlet müdahalesi gibi birçok unsurun bir araya gelmesiyle oluşmaktadır.
Piyasanın bir bölümünde serbest piyasa söz sahibi iken kalan bölümünde devlet unsurları hakimdir. Fiyatların belirleyicisi “görünmez el” olarak adlandırılan bir piyasa belirler. Devlet düzenleme yapmak istediği konularda vergi uygulama aracını devreye sokabilir.
Ekonomi Nedir? Ekonomi Hakkında Bilinmesi Gereken 12 Önemli Kural
Ekonomi nedir diye baktığımızda içerisinde birçok terimi ve kuralı barındırdığını görürüz. Bir oyun olarak da görebilirsiniz. Piyasada en iyi oyun kurucular bireysel ekonomisini çoğaltır ve piyasada söz sahibi olur. Eğer siz de kendi alanınızda söz sahibi olmak istiyorsanız ekonomi nedir, ne işe yarar bilmelisiniz ve ona göre tedbir almalısınız. İşte tam bir kurtlar sofrası olan ekonomi hakkında dikkat etmeniz gereken 12 önemli kural…
1- Devletin yaptığı ödemelerin faturasını eninde sonunda mutlaka halk öder. Bu ödemeler kimi zaman vergi ile kimi zaman ise enflasyon ile gerçekleşir.
2- Çoğu vatandaş, kamusal bir ürün veya hizmet aldığında bunun ödemesinin başkaları tarafından yapılması ister.
3- Hisse senedi fiyatları, faiz oranları ve döviz kurları tahmini zor araçlardır. Bunun nedeni ise piyasaya ait bilgilerin, borsacıların elinde bulunan toplam bilgilerden oluşmasıdır.
4- Gelecek nesil, kendinden önceki neslin oluşturduğu maliyetlerin kendilerine aktarılması durumu ile karşılaşabilir.
5- İstekler ve arzular kimi zaman uygulanabilir ve gerçekleştirilebilir olmayabilir.
6- Toplum ve kişiler karşılıklı olarak birbirlerine ödün vermek zorundadırlar.
7- İnsanlar, kendi yetenekleri, zevkleri ve emeklerini başkalarından çok daha iyi bilirler. Bu nedenle başkalarının sözüyle hamle yapmamalıdırlar.
8- Tüm insanlar yapılan teşviklere belirli oranlarda tepki verirler. Bu durum yardım talep edilen kişide de aynıdır.
9- Eşitlik ve verimlilikten bahsedilen bir yerde taviz de vardır.
10- Ekonomide denge hâkimse insanlar ne istediğini bilir. Bu nedenle dışarıdan gelecek herhangi bir müdahale ekonomi sistemini bozamaz. Bu kişi iyi niyetli bile olsa koşulları değiştirmekte zorlanır.
11- Günün birinde herkes verilen teşviklere tepki verecektir. Bu tepkiler nedeniyle tutulmak istenen sözler verilecek fakat bu sözlerin tutulması zorlaşacaktır. Bunun olmaması için verilen sözlere dikkat edilmesi gerekir. Sözlerine dikkat eden kişiler büyük bir üne sahip olacaktır.
12- Hükümet ve seçmenler de teşviklere karşılıksız kalamazlar. Bu nedenle de vatandaşa söz veren hükümetler bu sözleri yerine getirmekte zorlanırlar.
Ekonomi nedir, ne anlama gelir gibi soruların cevaplarını ararken ekonomi bilimini daha fazla anlamak ve aynı zamanda özümsemek için burada yer alan bilgileri iyice kavramalısınız. Ekonomi nedir diye başladığımız bu konuda bir bilim dalı olduğunu söylemiştik. Özellikle Türkiye’de finansal özgürlüğünüzü elinize alabilmek için iş ve para dengesini iyi hesaplamanız gerekir. Bu nedenle ekonomi bilimini iyi öğrenmeye çalışın.
