Silah İhracatına Göre Ülkelerin Payı Ne Durumda?

Silah ihracatına göre ülkelerin payı bazı ülkelerde arttı. Bunlardan biri de Türkiye oldu. Türkiye’nin Uluslararası silah ticareti içerisindeki pay oranı, 2018-2022 yılları arasında artış yaşanması nedeniyle arttı. Yaşanan bu artış sayesinde ilk kez silah ihracatı yüzde 1’in üzerine çıktı.

Silah İhracatına Göre Ülkelerin Payı Tablosunda Türkiye Sıralaması

SIPRI yani Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü, 2022 yılındaki Küresel Silah İhracatı Raporu’nu yayımladı. Yayımlanan raporda, en çok silah ithalatı ve ihracatı yapan ülkelere yer verildi. Bu rapora göre Türkiye, 2013-2017 yılları arasında dünya silah ihracatından yüzde 0.6 pay aldığı gözlemlendi. Bunun yanında 2018-2022 yılları arasında ise bu pay oranı yüzde 1.1’e çıktı.

Türkiye’nin ihracat payındaki artış oranı 2018-2022 yılları arasında yüzde 69 oldu. Bu artış oranıyla Belçika ve Polonya’dan sonra en çok artış gösteren ülke olarak Türkiye belirlendi. Peki, Türkiye silah ihracatında kaçıncı sırada? Bu artışın sonucunda da Türkiye, Dünya çapında en fazla silah ihracatı yapan 12’nci ülke konumuna geldi.

Türkiye silah ihracatı 2022 verileri incelendiğinde; en fazla Katar, BAE ve Umman’a ihracat yaptığı belirlendi. Türkiye’nin 2018-2022 yılları arasında gerçekleştirmiş olduğu silah ihracatının; %20’lik bölümü Katar, %17’lik bölümü BAE ve %13’lük bölümü ise Umman’a gerçekleştirmiştir.

Türkiye yatırım olanakları içerisindeki silah ticareti, SIPRI’nın raporuna göre Türkiye’nin 2016-2020 dönemleri arasında silah ithalatı 2011-2015 dönemi ile kıyaslandığında yüzde 59 azaldı. Bu durumda Türkiye’yi en çok ithalat gerçekleştiren 6. ülke sıralamasından 20. ülke sıralamasına getirdi.

SIPRI raporunda bu azalışın nedeni olarak, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 almasının ardından Amerika Birleşik Devletleri’nin 2019 yılında Türkiye’ye F-35 savaş uçağı teslimatlarını durdurmasını gösterdi. Bununla birlikte SIPRI, Türkiye’nin dışarıya olan bağımlılığını azaltabilmek için silah üretiminde yerli ürünleri yönelmiş olduğu da raporda açıklanmıştır.

Tüm bu bilgiler dışında Türkiye’nin silah ithalatına yönelik bilinmesi gereken en önemli unsurlardan biri de şöyledir:

• 2014 senesinde Türkiye’nin en çok silah ithalatı yapan ülkeler arasında 3. Olduğu,
• 2012 yılında ise 2. ülke konumunda olması.

Türkiye’nin son 5 yılda ise en çok silah ithalatı yaptığı ülkeler ise şöyledir:

• ABD
• İtalya
• İspanya
• Rusya

Bunun yanında ithal etmiş olduğu askeri ürünler ise füzeler ve savaş uçaklarıdır. İthalat dışında ise Türkiye’nin son 5 yıl içerisinde da yapmış olduğu toplam silah ihracatı ise 1 milyar 48 milyon TL seviyesinde. Türkiye’nin silah sattığı ülkeler ise son 5 yılda şöyledir:

• Umman
• Türkmenistan
• Malezya
• Pakistan
• Katar

Silah İhracatına Göre Ülkelerin Payı: ABD İhracatta Birinci Sırada

Amerika Birleşik Devletleri’nin Silah ihracatına göre ülkelerin payı içerisinde 2018-2022 yılları arasında yüzde 14 artış göstermiştir. Bu artışta ABD’yi yüzde 33’ten yüzde 40’a çıkardı ve silah ihracatına göre ülkeler listesi içerisinde ilk sırada yer almaya devam etti. Ayrıca diğer ülkelerin sıralama bilgileri ise şöyle:

• Rusya’nın payı yüzde 31 düştü. Bu durumda payını yüzde 22’den yüzde 16’ya indirdi.
• Fransa’nın yüzde 44 artış göstermesi ise payını 7,1’den yüzde 11’e arttırdı.

Yukarıdaki iki ülke ABD’nin ardından dünya sıralamasında ikinci ve üçüncü olarak tabloda yerini aldı. Tüm bu bilgilerin yanında Çin yüzde 23 düşüş gösterdi ve yüzde 5,2 pay ile dördüncü oldu. Almanya ise yüzde 35 düşüş göstererek yüzde 4,2 pay ile ilk 5 sırada yer alan ülkeler oldu.

Silah İhracatına Göre Ülkelerin Payı: Fransa

Fransa, Dünyanın en büyük silah ihracatçıları listesinde yer almaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nden sonra ikinci sırada yer almak için Rusya ile rekabet halinde. Bu durum içinde şu etkenlerin önemli olduğu belirtildi.

• Satışlarda gerçekleşen keskin artışlar
• Asya, Okyanusya ve Ortadoğu ülkelerinden son 5 yılda gelen yeni siparişler,

Bu haberler ışığında, Fransız üreticilerinin 10 yıl içerisinde Rus rakiplerini geçebileceği ön görülüyor. Stockhol Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) raporuna göre, Fransa’nın küresel silah ihracatındaki pay oranı 2018-2022 yılları arasında yüzde 11 oldu. Yüzde 44’lük bir artış olarak ölçülen bu oran 2013-2017 yılları arasında yüzde 7,1 oranındaydı.

Raporu yazan kişilerden biri olan Pieter Wezeman, Fransa’nın silah ihracatına göre ülkelerin payı içerisinde öne çıkmasının nedeni arasında devletinin savunma sanayisini büyütme çabalarının olduğunu aktardı. Ayrıca Rusya’ya yönelik yapılan yaptırımların Fransa’yı da silah ticaretinde öne çıkardığını açıklamalarına ekledi. Fransa’nın en fazla silah ihracatı yaptığı ülkeler arasında ise şunlar vardır;

• Hindistan,
• Katar,
• Mısır

Olarak kayıtlarda yer aldı. Paris’in gelecek yıllar için almış olduğu büyük siparişler, Fransa’nın dünya silah ticaretinde yer alan payının ileride daha da artacağını gösteriyor.

Silah İhracatına Göre Ülkelerin Payı: Rusya

Aynı süreç içerisinde Rusya’nın dünya silah ihracatından aldığı pay oranı ise yüzde 31 azaldı. Bu durumda payını yüzde 22’den yüzde 16’lara düşürdü. Raporda yer alan bilgilere göre Rus silah ihracatının düşmesinin sebebi olarak, son 3 yıl içerisinde iki önemli müşterisi olan Çin ve Mısır’ın baskı altında olmasını gösterdi.

Ayrıca raporda, bu iki ülkeden gelecek olan siparişler muhtemelen gelecekteki yıllarda azalma eğilimi göstereceği belirtildi. Örnek olarak ise, Mısır yüksek ihtimalle ABD’den gelen baskı ile 2022 yılında verdiği siparişlerden biri olan savaş uçağını iptal etti. Ayrıca ileri düzey olan silahlarda yerel üretimi hızlandırmaya yarayan Çin’in, Rusya’ya bağımlılığının da giderek azaldığı ifadeleri kullanıldı.

Savaş helikopteri ve savaş uçağı satışlarının Rusya’nın silah ihracatında önemli bir pay oluşturduğu belirtilen raporda, Rus ordusunun kendi ihtiyaçlarının bu araçların ihracatını düşürebileceği konusuna da dikkat çekildi.

Ortadoğu Silah Satışlarının Yüzde 41’ine Sahip

Birleşik Krallık, önemli ortaklarıyla yapmış olduğu anlaşmaları sonuçlandırmakta zorlandı. Dünya silah ihracatına göre ülkelerin payı içerisinde yüzde 4,7 oranından yüzde 3,2 oranına düştü. Dünya silah ihracatında ilk beş sırada yer alan, ABD, Rusya, Fransa, Çin ve Almanya ihracat içerisindeki toplam payın yüzde 76’sının yeni sahibi olarak devam etti.

Dünyanın en fazla silah ihracatçısı olan ABD’nin toplam silah ihracatına göre ülkelerin payı içerisindeki oranı son 5 yılda yüzde 33 oranından yüzde 40 oranına yükseldi. İhraç edilmekte olan silahların yüzde 41’i ise Ortadoğu ülkelerine gitmektedir. Böylece Amerika Birleşik Devletleri son 5 yılda 103 ülkeye silah satışı yaptığı belirlendi.

Silah ihracatına göre ülkeler listesi 2022 verilerine göre Ukrayna büyük bir silah ithalatçısı konumuna geldi. Ukrayna sadece 2022 yılında en fazla silah ithalat eden üçüncü ülke olarak verilere geçti. 5 yıllık tablo incelendiğinde en fazla silah satın alan ülkeler ise şöyle belirlendi.

• Hindistan,
• Suudi Arabistan,
• Katar,
• Avustralya
• Çin

Dünya silah ihracatı sıralaması 2023 verileri henüz yayınlanmadığından tüm bilgiler 2022 yılı Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün yani SIPRI’nın raporuna göre aktarılmıştır.

Savunma sanayi ilk 10 ülke içerisinde geçmiş dönemlere göre en çok silah ülkeler arasında şunlar vardır: